Skip to main content

Het Octaangetal

Wat wordt er nu eigenlijk bedoeld met het octaangetal en wat houdt dit in voor onze Klassieke Porsches? Welke benzine dienen we te tanken?

Klopvastheid

Klopvastheid is een term waarmee een eigenschap van benzine wordt aangeduid. Het slaat op de mate waarin de brandstof in een benzine-luchtmengsel kan worden samengeperst zonder spontaan tot ontbranding te komen [door het samenpersen ontstaat namelijk een temperatuursverhoging]. Een onvoorspelbaar tijdstip van ontbranding kan schade aanrichten in een motor zoals o.a. het branden van gaten in de zuigers. De klopvastheid wordt meestal aangegeven door het octaangetal wat vaak verward wordt met de term octaangehalte.

Hoe hoger het octaangetal, hoe klopvaster de benzine.

Het octaangetal van benzine wordt gemeten door de klopvastheid te vergelijken met een mengsel van het makkelijk ontbrandbare n-heptaan en het moeilijk ontbrandbare iso-octaan. Hierbij geldt dat de klopvastheid van n-heptaan 0 en die van iso-octaan 100 is. Naar mate het octaangetal hoger is, ontbrandt het gecomprimeerde benzine-luchtmengsel minder gemakkelijk spontaan.

Klopvaste benzine of benzine met een hoog octaangetal laat daardoor een hogere compressieverhouding in een motor toe zonder spontaan voortijdig te ontbranden.

Het voortijdig ontbranden van een benzine-luchtmengsel in een motor wordt ook wel pingelen of detoneren genoemd en is te herkennen aan een metaalachtig gerinkel in de motor als onder belasting bij laag toerental het gaspedaal ver wordt ingedrukt.

Wanneer bij een benzinepomp staat aangegeven RON 98 dan staat dit voor Research Octane Number 98 en is deze benzine in principe geschikt voor hoog gecomprimeerde motoren. Indien de motor volgens fabrieksopgave geschikt is en afgesteld staat voor gebruik van RON 95 benzine heeft het geen enkele zin om RON 98 te gaan tanken omdat de motor er niet sneller of beter door gaat lopen, andersom kan het wel problemen gaan opleveren.

Een hoger octaangetal betekent overigens ook niet dat er meer energie in de benzine zit.

Porsche motoren

Porsche heeft door de jaren heen altijd redelijk hoog gecomprimeerde motoren gebouwd welke over het algemeen een benzine benodigde in de kwaliteit RON 98. Eind 1971 met de invoering van de 2.4 motor stapte men hier van af, omdat men vreesde dat met het invoeren van loodvrije benzine in Duitsland de kwaliteit RON 98 niet meer haalbaar was en men de nieuwe motoren dus geschikt ging maken voor benzine met RON 91 welke overal in de wereld verkrijgbaar was.

E.e.a betekende uiteraard het verlagen van de compressieverhouding, zo ging de

911T van 8,6 naar 7,5 : 1

911E van 9,1 naar 8,0 : 1

911S van 9,8 naar 8,5 : 1

Plotseling kon men met een 911 gewoon RON 91 tanken wat bij veel benzinepomphouders [en ook eigenaren] voor enige verwarring zorgde [uitzondering enkele speciale RS modellen].

Ook nu is er nog veel verwarring m.b.t het benodigd octaangetal. Dus raadpleeg altijd eerst het instructieboekje of een specialist en zorg er altijd voor dat de ontsteking juist staat afgesteld [dit varieert per type en bouwjaar!].

Onze Klassieke Porsches beschikken namelijk niet over zogenaamde "pingelsensoren" die er bij de "moderne" Porsches voor zorgen dat via de motorelectronica e.e.a. afgeregeld wordt tot onder de detonatiegrens. Bij het invoeren van de 911SC bouwjaar 1981 [B model] ging de compressieverhouding overigens weer omhoog naar 9,8 : 1 en was RON 98 weer noodzakelijk.

De volgende lijst geeft de compressieverhoudingen door de [modeljaren] weer met het aanbevolen octaangetal:

1964 911 1991 cc 130 pk 9,0 : 1 RON 98

1965 911 1991 cc 130 pk 9,0 : 1 RON 98

912 1582 cc 90 pk 9,3 : 1 RON 98

1966 als 1965 RON 98

1967 911 1991 cc 130 pk 9,0 : 1 RON 98

911S 1991 cc 160 pk 9,8 : 1 RON 98

912 1582 cc 90 pk 9,3 : 1 RON 98

1968 911 1991 cc 130 pk 9,0 : 1 RON 98

911L 1991 cc 130 pk 9,0 : 1 RON 98

911T 1991 cc 110 pk 8,6 : 1 RON 96 [Shell V-Power is RON 97 en geschikt]

911S 1991 cc 160 pk 9,8 : 1 RON 98

1969 911T 1991 cc 110 pk 8,6 : 1 RON 96

911E 1991 cc 149 pk 9,1 : 1 RON 98

911S 1991 cc 170 pk 9,9 : 1 RON 98

912 1582 cc 90 pk 9,3 : 1 RON 98

1970 911T 2195 cc 125 pk 8,6 : 1 RON 96 [Shell V-Power is RON 97 en geschikt]

911E 2195 cc 155 pk 9,1 : 1 RON 98

911S 2195 cc 180 pk 9,8 : 1 RON 98

1971 2,2 liter zie 1970 2.4 zie 1972

1972 911T 2341 cc 130 pk 7,5 : 1 RON 91

911E 2341 cc 165 pk 8,0 : 1 RON 91

911S 2341 cc 190 pk 8,5: 1 RON 91

1973 als 1972

Deze gegevens gelden voor originele standaard motoren, bij "getunede" exemplaren met andere vaak hogere compressieverhoudingen gelden uiteraard andere specificaties.

Door een slechte verbranding o.a. versleten zuigerveren [olieverbruik] etc. is er bij veel oudere motoren koolafzetting opgetreden op de zuigers en in de cylinderkoppen, waardoor de compressieverhouding feitelijk verhoogd is en het gebruik van een hoger octaangetal in combinatie met het juiste ontstekingstijdstip hier zeker niet misplaatst is.

Zorg altijd voor een juist afgesteld ontstekingstijdstip, omdat een verkeerd ingestelde ontsteking net zo goed schadelijk kan zijn als het gebruik van benzine met een te laag octaangetal.

Albert Vos

P.S. Er komt een artikel over het al of niet toevoegen van een loodvervanger in de brandstof i.v.m. de hardheid van de klepzittingen (webmaster 31 jan 2010).