Skip to main content

Verborgen schatten: bezoek aan de Porsche archieven

Tijdens de Classic Roundtable bijeenkomst op de Nürburgring eerder dit jaar kwamen Hessel Roukema en Albert Vos in gesprek met Benjamin Marjanac van Community Management. In het licht van het creëren van meerwaarde voor officiële Porsche Clubs is toen gevraagd of een afvaardiging van de club 'n keer een bezoek zou kunnen brengen aan de Porsche archieven. Afgesproken werd dat we daar in het najaar met een beperkt aantal clubleden terecht zouden kunnen.

Zodoende melden we ons op vrijdagmorgen 24 oktober jl. stipt om 09:30 uur in de centrale hal van het Porsche Museum in Stuttgart Zuffenhausen, waar we door Benjamin zelf zouden worden opgewacht. Naast clubvoorzitter Hessel Roukema vertegenwoordigen ook de technische commissie leden Albert Vos en Peter Broerse als ook uw redacteur de club.  De dag ervoor hadden we de ruim 650 kilometers vanuit Nederland afgelegd, niet met de klassieke 911 en 912jes deze keer maar in de comfortabele en zuinige Skoda sedan van onze clubvoorzitter.

Ontvangst  Als Benjamin na een kwartier zeer on-Duits niet komt opdagen – hij bevindt zich naar later blijkt op dat moment door een misverstand nog ergens in 't Zwarte woud met de Carrera 2.7 RS club voor een filmshoot – worden er snel wat telefoontjes uitgewisseld. Binnen no time worden we met excuses en alle egards opgehaald en boven in het heiligdom allerhartelijks ontvangen door Herr Dieter Landenberger himself, de Porsche Archive manager. Was die Herrschaften aus Holland genau sehen und wissen wollen? Nou, dat is nogal wat als we onze lijstjes langslopen maar leider leider heeft Herr Landenberger niet heel de dag de tijd voor ons. Ook blijkt de zeer gedetailleerde informatie waarop met name Albert en Peter hoopten, eenvoudigweg niet of slechts zeer beperkt voorhanden te zijn. Onder meer de kleine onderlinge productie en uitrustingsverschillen van de zeer vroege 901 en 911 modellen uit 1964 en 1965 werden naar nu blijkt destijds niet precies geregistreerd of gedocumenteerd. Hiervan is volgens Dieter nauwelijks nog iets terug te vinden, anders dan sporadisch in correspondentie tussen de ontwikkelings- en productie afdelingen. (Redactie: dit valt onder andere ook terug te zien en te horen in dit Youtube filmpje over Porsche Classic: http://www.youtube.com/watch?v=HmG9LwzyS2A vanaf minuut 6:35 en verder).

De verborgen schatten  Na een geanimeerd gesprek volgt een uitgebreide rondleiding langs de best bewaarde geheimen van de firma Porsche en worden ons vele zorgvuldig bewaarde documenten getoond. In verschillende hermetisch afgesloten en geconditioneerde archiefruimen staan stellingen, archief- en rolkasten met meer dan 2.000 (!) strekkende meter Porsche gerelateerde documenten, foto's, negatieven, films, video’s, CD’s, DVD’s en boeken. Ook bewaard men hier letterlijk alle (!) ooit door Porsche uitgegeven persberichten, promotiemateriaal en brochures en zijn er verschillende ladenkasten vol met posters, affiches en andere reclame uitingen. Alles vanaf de oprichting van “Dr. Ing. h.c. F. Porsche Gesellschaft mit beschränkter Haftung, Konstruktion und Beratung für Motoren- und Fahrzeugbau” in 1931 via de Gmund periode eind jaren veertig tot de recent uitgebrachte 918 Hybrid modellen. Gewoon teveel om op te noemen of zelfs maar te kunnen bevatten. Er is zelfs materiaal wat nog verder terug gaat in de tijd. Zo is er bijvoorbeeld het complete persoonlijk archief met alle correspondentie en de index kaartenbak van oprichter Prof.Dr.Ing. H.C. Ferdinand Porsche zelf, die ons leert dat deze naast een zeer kundig en vooruitstrevend technicus ook een groot netwerker was. De bak met licht verweerde indexkaartjes is keurig op alfabet gesorteerd en toont naast de gegevens van onder meer Hans Stuck, Rudolf Caracciola, Bernd Rosemeyer en Mercedes racedirecteur Alfred Neubauer ook gedetailleerde informatie van het management van Porsches belangrijkste leveranciers als Bosch, Behr, Mahle en Pierburg. In de mappen met zijn persoonlijke correspondentie zien we verder briefwisselingen met onder andere Henry Ford maar ook met de toenmalige burgemeester van Stuttgart, waar het gaat over de terugkeer van Porsche vanuit Gmund naar Stuttgart eind jaren veertig. Er ligt hier een schat aan historische informatie van en over de oprichter en naamgever van Porsche opgeslagen.

Brandpreventie  Als gezegd is het onvervangbare en kostbare archiefmateriaal opgeslagen in speciaal geconditioneerde ruimten om dit in zo goed mogelijke staat te houden en te bewaren voor het nageslacht. Om een onverhoopt beginnende brand in de kiem te smoren, is in elke ruimte een volautomatische Argon brandbestrijding installatie aangelegd. Als die afgaat terwijl je je in de ruimte bevind, heb je naar zeggen van Dieter maar eventjes om je uit de voeten te maken. Anders kom je onherroepelijk te overlijden in misschien wel de mooiste plek om te sterven, althans voor de werkelijke Porsche liefhebber...

Digitaliseren  Een jaar of vijf geleden is men begonnen met het digitaliseren van het materiaal, wat naar blijkt een zeer nauwkeurig en tijdrovend karwei is. Niet zozeer het inscannen van al het materiaal is het probleem – dit zou men snel en efficiënt door externe gespecialiseerde bedrijven kunnen laten doen – maar het per item bekijken, onderzoeken en zorgvuldig en slim documenteren en in een database zetten hiervan maakt het tot een zeer complexe aangelegenheid, die uitsluitend door toegewijde Porsche kenners kan worden uitgevoerd. Zo dient men van bijvoorbeeld foto's namelijk precies te herkennen en te kunnen beschrijven welk jaartal het betreft, het type auto, welke persoon of personen, welk evenement, welk circuit etc. Van de vele honderdduizenden zo niet miljoenen items heeft men inmiddels een klein deel digitaal gearchiveerd. Dit project zal nog vele jaren in beslag nemen, temeer daar er dagelijks dozen vol nieuw materiaal bijkomen...

Informatie  Dieter en zijn mensen ontvangen wekelijks 30 tot 50 verzoeken van bezitters van voornamelijk klassieke Porsches, die op zoek zijn naar de historische achtergrond van hun auto's. Productie- en aflevergegevens, de zogenaamde Kardex kaarten enzovoorts. Vooral vanuit de Verenigde Staten – waar de klassieke Porsche eigenaren gek zijn op "statistics" – worden vaak bijna maniakaal gedetailleerde vraagstukken voorgelegd.

Afgezien van het feit een deel van de voorhanden informatie om privacy redenen niet aan derden wordt verstrekt – onder meer op de tot en met het productiejaar 1969 door Porsche gehanteerde Kardex systeem stonden de gegevens van de eerste afnemers van de auto’s genoteerd – ontbreekt het de staf van het archief eenvoudigweg aan capaciteit om hier überhaupt op te reageren. Het hele archief wordt namelijk beheerd en bijgehouden door slechts 3 personen! Om dit even in perspectief te plaatsen: er zijn tot op heden ongeveer 1,8 miljoen Porsches geproduceerd en verkocht waarvan grofweg 70% deel nog rijdt! Hiervan is een niet onbelangrijk deel ouder dan 25 jaar. Het is een schier onmogelijke opgave om eigenaren van de gevraagde informatie te voorzien. Het is er allemaal wel. Zo toont Dieter ons enkele van de vele honderden in kasten opgeborgen handgeschreven boeken met alle productiegegevens en -nummers van onder meer de Carrera 2.7 RS auto's uit 1972. Zorgvuldig bewaarde en zeker voor dit type auto zeer confidentiële gegevens waarvoor talloze liefhebbers een fortuin over zouden hebben.... We bevinden ons hier in een werkelijk Porsche paradijs!

Externe archieven  Ondanks de talloze ruimten met opgeslagen materiaal blijkt het archief in het Porsche museum lang niet alle documenten van de firma te omvatten. Op een locatie boven de productie faciliteit van de motoren in de tegenover gelegen fabriek liggen bijvoorbeeld de productie gegevens van de auto's opgeslagen. Dit zijn dus niet de eerder aangehaalde Kardex kaarten maar dossiers of mapjes per geproduceerde auto met daarin documenten met alle relevante productiegegevens over chassis, motor, interieur, proefdraaien en proefrijden, keurrapporten, aanpassingen bij afkeur, garantiegevallen en dergelijke. Dit systeem is in tegenstelling tot ’t Kardex systeem ook nog in de jaren ’70 door Porsche gehanteerd en beslist zeer interessant voor huidige eigenaren. Helaas is ook deze informatie niet voor derden toegankelijk en er zijn in de nabije toekomst ook geen plannen voor. Wel is men voornemens in elk geval een deel van de gegevens op termijn te digitaliseren.

Museum werkplaats  Na de rondgang worden we in de gelegenheid gesteld beneden een kijkje te nemen in de werkplaats van het museum, waar de collectie van inmiddels ruim 500 (!) museumauto's worden onderhouden en nieuwe aanwinsten worden gerestaureerd. Onder andere een onlangs in de buurt van Berlijn opgedoken en aangekochte vroege Porsche 901 uit 1964 die momenteel in erbarmelijke toestand verkeerd, wordt hier compleet ontmanteld en uiteindelijk weer helemaal in nieuwstaat terug gebracht. Naast een hele serie spectaculaire race auto's van het type 935/77, 936 en 962 wordt er ook gewerkt aan een vroeg prototype en een kleimodel van de voorlopers van de 901 / 911, beide uit de late jaren '50 - vroege jaren '60. Ook valt er de uit ’n privécollectie afkomstige zeer bijzondere 356 Carrera van Paul Ernst Strahle te bewonderen, waarmee hij en vele andere coureurs meer dan vijfhonderdduizend race kilometers hebben afgelegd. Indrukwekkend! Desgevraagd laat Dieter ons weten dat hier in de museum werkplaats geen klantenauto’s worden gerestaureerd, dat gebeurt bij de speciale nabij gelegen divisie “Porsche Classic”. Wellicht iets voor een volgend bezoek…

Grasduinen  Na verloop van tijd moeten we ons ook van al dit moois losrukken en krijgen we boven in het archief een tafel toegewezen in wat ik maar even noem de studieruimte. Serieus belangstellenden, wetenschappers, journalisten en auteurs van boeken over Porsches en wat daar mee samenhangt, zijn hier welkom om studie te verrichten en materiaal te verzamelen. Sommige schrijvers hebben hier volgens Dieter tot wel 5 weken achtereen dagelijks gebivakkeerd! In dit Mekka voor Porsche liefhebbers kunnen we naar hartenlust rondneuzen in de verzameling Porsche gerelateerde boeken (3.000+ exemplaren), ingebonden jaargangen internationale tijdschriften en documentaties. Van zowel de straat- als de raceauto's is alles gerubriceerd op typen en bouwjaren, zodat we al snel onze weg vinden naar "onze" zo geliefde 911- en 912jes, waar we interessant materiaal aantreffen.

Bijzondere correspondentie  Zo vindt Albert in een doos bijzondere correspondentie uit begin 1965 van Porsche aan haar importeurs en dealers in binnen- en buitenland. Het betreft onder meer een toelichting op de op dat moment nog maar moeizaam op gang komende levering van de nog nagelnieuwe 911 modellen, instructies aangaande een niet onbeduidende terugroepactie voor de remmen (!) van reeds uitgeleverde auto’s en informatie over een modificatie set om de motor van de 911 van 10 tot 15 extra pk’s te voorzien. De 911S was op dat moment nog niet op de markt gebracht, dus daar zal zeker vraag naar zijn geweest. In ruil voor 285 DM ontving de klant: „6 Luftrichtern 34 Ø, 6 Luftkorrekturdüsen 200, 6 Zündkerzen Bosch 265 P 21, 1 Abgasschalldämpfer und 2 Vergaserabdeckungen”. En oh ja, in de instructie ook nog de toevoeging dat de set uitsluitend voor circuitgebruik werd vrijgegeven en niet voor gebruik op de openbare weg. Ben toch benieuwd of er zich binnen onze clubgelederen een auto bevindt met deze originele fabrieks modificatie… In de afdeling tijdschriften tref ik de complete verzameling van Porsches eigen Christophorus aan, inclusief de zo gewilde en zeer zeldzame en kostbare eerste uitgave uit 1952. Ook vind ik een archiefdoos vol met oudere uitgaven van ons eigen clubmagazine uit de negentiger jaren. Op de een of andere manier is de toezending van onze clubmagazines naar Zuffenhausen op enig moment gestaakt, wellicht een traditie om weer op te pakken...

Aansluitend aan het archiefbezoek zijn we nog 'n uurtje in de gelegenheid het museum zelf te bezoeken, waar op dat moment een expositie over de "geheime" prototypes van Porsche te zien is. Aan het eind van een lange en vermoeiende dag rijden we terug naar Nederland, een prachtige ervaring en veel nuttige kennis rijker.

Marc Bezem